لک بعد از التهاب پوست یا هایپرپیگمنتیشن التهابی (افزایش بیش از حد رنگدانه ها) یک اصطلاح پزشکی است که برای توصیف هرگونه تیرگی پوست در مقایسه با رنگ معمولی پوست استفاده میشود. این اصطلاح از دو کلمه “hyper” به معنی بیش از حد و “pigmentation” به معنی رنگ آمیزی تشکیل شده است.
ملانین رنگدانه‌ای است که به پوست، مو و ناخن رنگ می‌دهد. طیف گسترده‌ای از رنگ‌های پوستی در سراسر جهان با توجه به مقدار ملانین تولید شده توسط بدن در پوست هر انسان وجود دارد. ملانوسیت‌ها سلول‌هایی در پوست هستند که ملانین تولید می‌کنند.
به عنوان بزرگترین اندام بدن، پوست – با تمامی طیف رنگ‌های مختلف – عملکردهای بسیاری دارد. به عنوان مثال پوست، به تنظیم دمای بدن کمک می‌کند و بدن را در برابر عناصر محیطی محافظت می‌کند.
عوامل مختلفی ممکن است روی پوست تأثیر بگذارد و باعث افزایش ملانوسیت‌ها و تولید ملانین شود. در بسیاری از موارد، این واکنش‌ها در واقع بخشی از روند طبیعی دفاع یا بهبودی پوست هستند. مثلا تیره شدن پوست را پس از قرار گرفتن در معرض آفتاب در نظر بگیرید.
این روند تیره کننده یا برنزه کننده برای کمک به محافظت از پوست در برابر آسیب‌ها و لک ناشی التهاب‌های ناشی از قرار گرفتن در معرض آفتاب است. با این حال، گاهی اوقات این فرآیندهای طبیعی و ضروری می‌توانند منجر به تغییرات طولانی مدت در رنگ پوست شوند.
برخی از انواع هایپرپیگمنتاسیون تظاهر، توزیع (جایی که روی پوست ظاهر میشود) یا علل منحصر به فردی دارند. این اشکال مختلف ممکن است دارای نام های خاص مانند لک بعد از التهاب، ملاسما یا لکه های کبدی باشند.
لک بعد از التهاب پوست معمولا در کجا رخ می دهد؟
لک بعد از التهاب بیشتر در قسمتهایی از بدن که معمولا در معرض آفتاب هستند رخ می‌دهد مانند: صورت، گردن، سینه و بازوها. این مسئله منطقی است، زیرا قرار گرفتن در معرض آفتاب دلیل اصلی فعال شدن ملانوسیت و تولید ملانین است.
گردن، صورت، بازو و بخش فوقانی قفسه سینه نیز ممکن است در معرض لک بعد از التهاب باشند، شاید از طریق ترکیبی از قرار گرفتن در معرض آفتاب و اصطکاک دچار این عارضه شوند.
چه عواملی در ایجاد لک بعد از التهاب پوست دارند؟
هایپرپیگمنتیشن التهابی (افزایش بیش از حد رنگدانه ها) ممکن است توسط عوامل مختلفی ایجاد شود و در بیشتر موارد ترکیبی از دلایل ممکن است در این امر دخیل باشد.
- قرار گرفتن در معرض آفتاب / UV:
اشعه ماوراء بنفش می‌تواند به پوست آسیب برساند و حتی با مدت کوتاهی در معرض قرار گرفتن، باعث تحریک پاسخ پوستی میشود که همان تولید ملانین است. خورشید منبع اصلی اشعه ماورا بنفش است.
چراغ های آفتاب یا تخته های برنزه کننده در استخرها منابع دیگری هستند. بنابراین، استفاده از ضد آفتاب مناسب با SPF کافی برای به حداقل رساندن آسیب پوستی ناشی از اشعه ماورا بنفش ضروری است.
- التهاب لیزر و درمان‌های تهاجمی پوست:
انجام اقدامات زیبایی مانند لیزر، اسید تراپی و… می‌تواند باعث التهاب در پوست شود. به عنوان بخشی از پاسخ التهابی پوست، ملانوسیت ها برای محافظت از پوست شروع به تولید ملانین بیشتری می‌کنند. اگر این التهاب به وقع برطرف نشود بصورت لک روی پوست ماندگار خواهند شد. به همین دلیل توصیه میشود بعد از لیزر و اقدامات این چنینی از پماد زینک یا کرم‌های ترمیم کننده پوست استفاده شود.
سایر عواملی که می‌توانند باعث تشدید دو عامل اصلی در پروسه بروز لک بعد از التهاب پوست دخیل شوند شامل موارد زیر است:
- هورمون ها
تغییر در سطح هورمون ها می‌تواند منجر به تغییر در تولید ملانین شود. تغییرات هورمونی در بلوغ ، بارداری و یائسگی ممکن است در تغییرات رنگ پوست نقش داشته باشد. قرص های جلوگیری از بارداری یا سایر روش های درمانی هورمونی نیز ممکن است بر میزان رنگدانه های پوست تأثیر بگذارد.
- بارداری
تورم های هورمونی در دوران بارداری به طور بالقوه تأثیر قابل توجهی بر روی رنگدانه های پوستی دارند، به طوری که “ماسک بارداری” به عنوان اصطلاحی برای توصیف تیرگی صورت که در دوران بارداری اتفاق می‌افتد، استفاده میشود.
- دیابت
دیابتی ها به احتمال زیاد دچار هایپرپیگمانتاسیون و آکانتوز نیگریکانس می‌شوند. ماهیت رابطه هنوز ناشناخته است، اما به نظر می‌رسد یک رابطه ی دو طرفه است. افرادی که دچار هایپرپیگمانتاسیون در زیر بغل، کشاله ران یا مفاصل می‌شوند، در اواخر زندگی به احتمال زیاد به دیابت مبتلا می‌شوند.
- چاقی
چاقی ممکن است بر روی رنگدانه‌ها از طریق برخی از مسیرهای شناخته شده تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، اشکال خاصی از چاقی با التهاب سیستمیک مرتبط است. التهاب می‌تواند خطر افزایش رنگدانه را افزایش دهد. با کشش پوست برای افزایش وزن ، ممکن است اصطکاک در مفاصل و چین های پوستی افزایش یابد. اصطکاک می‌تواند خطر افزایش رنگدانه را افزایش دهد.
- نژاد / قومیت
لک پوست در نژاد آمریکای جنوبی، آفریقایی و آسیایی که دارای پوست تیره تر هستند شیوع بیشتری دارد.
- عفونت ها
وجود عفونت‌ها با هر منشائی می‌تواند سبب ابجاد التهاب و به تبع آن ایجاد لک ناشی از التهاب گردد.
برخی از رایج‌ترین انواع لک‌های بعد از التهاب پوست
- لک بعد از التهاب آفتاب / آفتاب سوختگی
- لک بعد از التهاب لیزر درمانی
- لک بعد از التهاب اسید تراپی
- لک بعد از التهاب سوختگی سطحی
جمع بندی – لک بعد از التهاب پوست
گاهی اوقات سن به عنوان یک عامل خطر ابتلا به هایپرپیگمنتیشن التهابی یا لک بعد از التهاب پوست در نظر گرفته میشود، اما این رابطه ممکن است چندان ساده نباشد. نگرانی در مورد لک ها ممکن است با رسیدن بیماران به میانسالی افزایش یابد، اما با افزایش سن، ما نیز بیشتر در معرض اشعه ماوراء بنفش قرار می‌گیریم.
همچنین یک عمر تجربه نوسانات هورمونی ممکن است در اواخر زندگی در تغییرات پوستی ظاهر شود. واقعیت این است که اکثر بیماران از 25 سالگی به بعد شاهد تغییرات ظریف پوستی از جمله نوسانات در میزان تولید رنگدانه ها در بدن خواهند بود.
6 پاسخ
سلام وقت بخیر
می خواستم بپرسم برای از بین بردن لک صورت میتونم از این کرم استفاده کنم؟ (با توجه به اینکه پوست صورت حساسه)
بله می‌تونید اما توجه داشته باشید برای طی شدن صحیح مراحل باید تحت نظارت دکتر پوست قرار بگیریدِ😍
روی پوست من بخاطر کبد چرب لک ایجاد شده، چطور میتونم برطرفش کنم؟
سلام وقتتون بخیر من هیچ لکی ندارم فقط میخوام پوستم شفاف و روشنتر شود میشود از کرم ضدلک سیسپرسا برای روشن شدن پوست فقط استفاده کرد؟
سلام متاسفانه من پوست صورتم بعد از اگزما لک شده و فقط کورتون های قوی موثره در از بین رفتن لک. ولی بعد از قطع مصرف برمیگرده، باید چی استفاده کنم زینک جواب میده؟؟
سلام می‌توانید از ضد لک قوی سیسپرسا استفاده کنید. طول درمان از 4 ماه تا یکسال است. باید برای درمان لک صبوری داشته باشید، زیرا درمان لک یک پروسه طولانی مدت است. در ضمن در طول درمان حتما حتما استفاده از یک ضد آفتاب مناسب پوستتان به طور صحیح و مستمر را جدی بگیرید.