روش های درمان تیرگی پوست یا هایپرپیگمانتاسیون که یک بیماری رایج پوستی و ناشی از تولید بیش از حد ملانین است. تیرگی پوست می‌تواند ناشی از دلایل مختلف از جمله جای آکنه، نور آفتاب تا نوسانات هورمونی باشد. در این مقاله انواع درمان‌های تیرگی پوست باتوجه به نوع پوست را بررسی می‌کنیم.
1- اسیدهای ملایم در درمان تیرگی پوست
استفاده از محصولات مراقبتی حاوی اسیدها، با لایه برداری یا ریزش لایه سطحی پوست عمل می‌کنند و موجب روشن‌شدن تیرگی پوست می‌شوند.
این اسیدها با لایه برداری ملایم، سلول‌های قدیمی پوست را با سلول‌های جدید جایگزین می‌کنند. این فرآیند به یکدست شدن رنگ پوست کمک کرده و به طور کلی آن را صاف و روشن می‌کند.
این اسیدها شامل:
- اسیدهای آلفا هیدروکسی مانند گلیکولیک، لاکتیک، سیتریک، مالیک یا اسید تارتاریک
- اسید آزلائیک یا آزلاییک اسید
- اسید کوجیک
- اسید سالیسیلیک (بتا هیدروکسی اسید)
- اسید آسکوربیک، سدیم آسکوربیل (ویتامینC )
چه کسانی باید از روش درمان تیرگی با اسیدها استفاده کنند؟
اسیدهای مورد استفاده در درمان هایپرپیگمانتاسیون و درمان تیرگی خفیف در رنگ پوست‌های روشن‌تر به خوبی عمل می‌کنند.
2- رتینوئیدها در درمان تیرگی پوست
رتینوئید ها که از ویتامین A مشتق شده‌اند، یکی از قدیمی‌ترین ترکیبات درمان تیرگی پوست هستند. ساختار مولکولی کوچک به آن‌ها اجازه می‌دهد تا به عمق پوست نفوذ کنند و لایه‌های زیر اپیدرم پوست را درمان کنند. رتینوئیدها می‌توانند به صورت نسخه‌ای یا OTC عرضه شوند. با این حال، نسخه‌های OTC ضعیف‌تر هستند.
رتینوئیدهای OTC برای همه رنگ‌های پوست بی‌خطر هستند، اما اگر پوست تیره‌تری دارید، باید با متخصص پوست مشورت کنید و برای استفاده طولانی مدت از این محصولات تحت نظر پزشک باشید.
3- لایه برداری شیمیایی در درمان تیرگی پوست
در لایه برداری شیمیایی از اسیدهایی با غلظت‌های قوی‌تر برای درمان تیرگی پوست استفاده می‌شود. این اسیدها با از بین‌بردن لایه سطحی پوست (اپیدرم) ظاهر هایپرپیگمانتاسیون را کاهش می‌دهند. روش‌های عمیق‌تر نیز ممکن است به لایه میانی پوست (درم) نفوذ کنند تا نتایج چشمگیرتری به دست آورند.
اگرچه بسیاری از لایه بردارهای شیمیایی جهت درمان تیرگی به صورت OTC در محصولات مراقبتی پوست در دسترس هستند، اما تحت نظر متخصص پوست، با یک لایه برداری حرفه‌ای و قوی‌تر، نتایج سریع‌تری خواهید دید.
به خاطر داشته باشید، این نوع لایه برداری ممکن است عوارضی همچون قرمزی، تحریک، تاول زدن، عفونت، جای زخم و واکنش آلرژیک را نیز به همراه داشته باشد و اگر به طور مستمر در معرض نور خورشید هستید، لایه برداری شیمیایی ممکن است بهترین گزینه درمانی برای شما نباشد.
- لایه برداری شیمیایی باعث می‌شود پوست شما نسبت به اشعه‌های خورشید حساس‌تر شود.
- اگر به اندازه کافی از کرم ضد آفتاب و سایر محافظ‌های UV استفاده نشود، آفتاب ممکن است تیرگی پوست را بدتر کند.
- حداقل یک هفته پس از آخرین لایه برداری شیمیایی باید اقدامات احتیاطی بیشتری انجام شود.
چه کسانی باید لایه برداری شیمیایی را انجام دهند؟
لایه برداری شیمیایی در موارد زیر موثر است:
- لکهای پیری
- لک ناشی از نور خورشید
- ملاسما
این روش برای رنگ پوست روشن‌تر بهترین عملکرد را دارد و ممکن است نتایج سریع‌تری نسبت به محصولات اسیدی ملایم داشته باشد.
4- لایه برداری با لیزر (بازسازی پوست) برای درمان تیرگی پوست
لایه برداری با لیزر از پرتوهای هدفمند نور برای کاهش تیرگی پوست استفاده می‌شود. دو نوع لیزر وجود دارد: ساینده و غیرساینده. لیزرهای ساینده شدیدتر هستند و لایه های پوست برداشته می‌شوند.
از سوی دیگر، روش‌های غیر سایشی، لایه درم را هدف قرار می‌دهند تا رشد کلاژن و اثرات روشن کنندگی را افزایش دهند. لیزرهای ساینده قوی‌ترند، اما عوارض جانبی بیشتری ایجاد کنند.
چه کسانی باید لایه برداری با لیزر را انجام دهند؟
جهت درمان تیرگی پوست لیزرهای ساینده ممکن است برای افرادی که پوست روشن دارند بهتر عمل کند. برای برخی افراد، استفاده از روش غیر ساینده ممکن است به جای روشن شدن، باعث تیرگی پوست شود.
5- لیزر درمانی با پالس شدید (IPL) در درمان تیرگی پوست
درمان IPL یک نوع لیزر درمانی غیر سایشی (فرکشنال) است. درمان با IPL که به عنوان فتوفیشیال نیز شناخته می‌شود، در این روش رشد کلاژن در لایه درم تحریک را می‌کند و معمولا به جلسات متعدد نیاز دارد.
این روش برای مشکلات کلی رنگدانه و درمان تیرگی پوست استفاده می‌شود، اما لک های مسطح بهتر به این روش پاسخ می‌دهند. همچنین لیزر فرکشنال به کاهش ظاهر چین و چروک، وریدهای عنکبوتی و منافذ بزرگ شده کمک می‌کند.
چه کسانی باید روش IPL را برای درمان تیرگی انجام دهند؟
طبق گفته انجمن جراحی پوست آمریکا (ASDS)، IPL برای افرادی که پوست روشن دارند، بهترین کارایی را دارد و سبب درمان تیرگی پوست می‌شود.
6- درمان تیرگی پوست با میکرودرم ابریژن
میکرودرم ابریژن در مطب پزشک یا کلینیک‌ها انجام می‌شود و یکی از کاربردهای آن جهت درمان تیرگی پوستی که فقط اپیدرم را تحت تاثیر قرار می‌دهد (سطحی) کاربرد دارد.
متخصص پوست از ابزارهای دستی تیز مانند یا برس شکل یا ابزار ساینده دیگری استفاده می‌کند، ابزار را روی پوست کشیده تا به سرعت – اما به آرامی – اپیدرم را از بین ببرد و پوست دوباره خود را با سلول های جدید احیا کند.
چه کسانی باید میکرودرم ابریژن را انجام دهند؟
میکرودرم ابریژن روی تیرگی های سطحی بهترین اثر را دارد. همچنین برای افرادی که پوست روشن‌تری دارند به خوبی نتیجه می‌دهد.
7- درم ابریژن برای درمان تیرگی پوست
درم ابریژن شامل برداشتن لایه اپیدرم پوست می‌شود، اما اثرات آن تا قسمتی از لایه درم نیز ادامه دارد. در حالی که گاهی اوقات از درم ابریژن برای صاف کردن چین و چروک ها استفاده می‌شود.
این روش از لحاظ تاریخی برای رفع جای جوش، لک های ناشی از افزایش سن، تیرگی پوست، جای زخم آبله مرغان، جای زخم و آسیب ناشی از نور خورشید هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
درم ابریژن برای درمان تیرگی پوست مناسب چه افرادی است؟
اگر به دنبال کاهش رنگدانه‌های پوست و بهبود تیرگی پوست با سرعتی سریعتر از میکرودرم ابریژن هستید، درم ابریژن ممکن است گزینه خوبی باشد و برای پوست روشن‌تر بهترین نتیجه را دارد.
8- استفاده از کرم های ضد لک و روشن کننده
کرم های روشن کننده لک مانند کرم ضدلک سیسپرسا، با استفاده از مواد موثره با مکانیسم‌های مختلفی به کاهش رنگدانه های و رفع تیرگی پوست کمک می‌کنند.
کرم های درمان کننده تیرگی پوست معمولا یک یا دو بار در روز استفاده می‌شوند تا به مرور زمان به روشن شدن پوست کمک کنند. ترکیبات رایج موجود در محصولات روشن کننده عبارتند از سیستئامین، آربوتین، عصاره شیرین بیان و ویتامین B3 (نیاسینامید).
چه کسانی باید این محصولات را استفاده کنند؟
کرم‌ها یا محصولات روشن کننده برای لکهای مسطح مانند ملاسما، لکهای پیری و تیرگی پوست بهتر عمل می‌کنند. این محصولات برای نقاط تغییر رنگ یافته در اکثر انواع پوست موثر هستند.
محصولات روشن کننده گزینه‌های در دسترس (و گاهی مقرون به صرفه‌تر) برای درمان تیرگی پوست هستند، اما این روش ممکن است بیشتر از درمان های دیگر طول بکشد.
کدام درمان تیرگی پوست برای هر رنگ پوست بهتر عمل می‌کند؟
رنگ پوست می‌تواند در طول درمان هایپرپیگمانتاسیون و تیرگی پوست نقش داشته باشد. افراد با رنگ پوست روشن، متوسط و تیره می‌توانند از برخی از درمان های مشابه استفاده کنند، اما افرادی که پوست تیره‌تر دارند به زمان بیشتری برای درمان نیاز دارند.
پوست روشن به اکثر روش های درمان تیرگی پوست و هایپرپیگمانتاسیون به خوبی پاسخ می‌دهد. لیزرها و درمان با IPL در افرادی که پوست برنزه شده و یا پوست تیره‌تری دارند، ممکن است ممنوع باشد، در حالی که لایه برداری شیمیایی و میکرودرم ابریژن در افراد با رنگ پوست متوسط مفید است.
پوست تیره تر از موارد زیر بهتر نتیجه می‌گیرد:
- اسید گلیکولیک
- اسید کوجیک
- کرم های روشن کننده
- میکرودرم ابریژن
- لایه بردارهای شیمیایی با قدرت کمتر
- درمان‌های لیزری، اما فقط زمانی که با شدت‌های پایین‌تر در تعداد جلسات بیشتری استفاده می‌شوند.
