شاید بتوان گفت اختلال در چرخه رشد مو و تغییرات هورمونی، از اصلی‌ترین دلایلی هستند که باعث ریزش مو می‌شوند. در مطالب گذشته خواندیم که چه عواملی می‌توانند این اختلالات و تغییرات را در نظم رشد مو به وجود بیاورند و یکی از این دلایل، داروها بودند. در این مطلب از سیسپرسا می‌خواهیم بررسی کنیم که دارو چگونه باعث ریزش مو میشود و کدام داروها بیشترین سابقه را برای ریزش مو در اثر دارو دارند. با ما همراه باشید.
ریزش مو در اثر عوارض مصرف دارو
یکی از عوارض رایج برخی از داروها، ریزش مو است. ممکن است پزشک در حین تجویز دارویی خاص به شما اطلاع بدهد که این دارو ممکن است باعث ریزش مو شود، یا دکتر در کنار آن دارو، داروی دیگری تجویز کند که باعث کمتر شدن عوارض ریزش مو شود.
داروها می‌توانند به روش‌های مختلفی باعث ریزش مو شوند:
- تداخل در چرخه رشد مو: برخی از داروها می‌توانند در چرخه طبیعی رشد مو اختلال ایجاد کنند و باعث ریزش زودتر موها شوند. این امر به ویژه در مورد داروهایی که برای درمان سرطان استفاده می‌شوند، مانند شیمی درمانی رایج است.
- تغییرات هورمونی: داروهایی که بر تعادل هورمون‌ها در بدن تأثیر می‌گذارند، مانند قرص‌های ضد بارداری یا داروهای جایگزین هورمون، می‌توانند منجر به ریزش مو شوند.
- کمبود مواد مغذی: مصرف برخی از داروها می‌تواند منجر به کمبود مواد مغذی ضروری برای سلامت مو مانند آهن، بیوتین و ویتامین B شود که می‌تواند به ریزش مو منجر شود.
- عوارض جانبی: ریزش مو می‌تواند به عنوان یک عارضه جانبی برخی از داروها، مانند داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) و داروهای ضد انعقاد خون، رخ دهد.
کدام بیماری ها باعث ریزش مو می‌شوند؟
بیماری‌هایی وجود دارند که می‌توانند به صورت مستقیم باعث ریزش مو شوند. ما این بیماری‌ها را در مقاله علت ریزش مو چیست؟ به صورت کامل توضیح داده‌ایم. اما بعضی بیماری‌ها هستند که داروهای مصرفی برای درمان آن بیماری، باعث ریزش مو می‌شوند. این بیماری‌ها عبارت است از:
بیماری های افسردگی و اضطراب:
- داروهای ضد افسردگی، به ویژه مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) و مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین (SNRIs)، می‌توانند باعث ریزش مو در برخی افراد شوند.
- مکانیسم دقیق این امر به طور کامل شناخته نشده است، اما ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی، کاهش جریان خون به پوست سر یا افزایش سطح استرس اکسیداتیو باشد.
بیماری های قلبی عروقی:
- داروهای قلبی عروقی، به ویژه استاتین‌ها می‌توانند باعث ریزش مو در برخی افراد شوند.
- استاتین‌ها با کاهش سطح کلسترول در خون عمل می‌کنند. این امر می‌تواند منجر به کاهش سطح برخی از هورمون‌ها شود که برای رشد مو مهم هستند و در نتیجه باعث ریزش مو شود.
تشنج:
- داروهای ضد تشنج، به ویژه والپروئیک اسید می‌توانند باعث ریزش مو در برخی افراد شوند.
بیماری های غده تیروئید:
- داروهای مورد استفاده برای درمان کم کاری تیروئید و پرکاری تیروئید می‌توانند باعث ریزش مو در برخی افراد شوند.
- تغییرات هورمونی ناشی از این بیماری‌ها می‌تواند بر سلامت فولیکول‌های مو تأثیر بگذارد و منجر به ریزش مو شود.
علائم و روش تشخیص ریزش مو در اثر دارو
داروهایی که ریزش مو می‌آورند، علائم متفاوتی با انواع دیگر ریزش مو دارند. به این دلیل که دارو به شکل مصنوعی باعث بهم خوردن تعادل‌های زیستی بدن میشود. دارو ممکن است ناگهانی باعث ریزش مو شود یا بعضی از داروها هم هستند که در بلند مدت مصرف می‌شوند و باعث ریزش مو تدریجی می‌شوند.
ریزش مو ناشی از دارو می‌تواند به صورت‌های مختلف ظاهر شود، از جمله:
- ریزش موی تدریجی: این شایع‌ترین نوع ریزش مو ناشی از دارو است. ممکن است متوجه شوید که موهای بیشتری از حد معمول در هنگام شانه کردن، برس زدن یا حمام کردن موهایتان می‌ریزد.
- ریزش موی ناگهانی: این نوع ریزش مو کمتر شایع است، اما می‌تواند باعث ریزش تکه‌های موی سر شما شود.
- نازک شدن مو: موهای شما ممکن است نازک‌تر و ظریف‌تر به نظر برسند.
- تغییر در بافت مو: موهای شما ممکن است خشک، شکننده یا بی رنگ و وز به نظر برسد.
عوارض جانبی این داروها باعث ریزش مو میشود
در ادامه به اصلی‌ترین و شایع‌ترین دارویی‌ها که باعث ریزش مو می‌شوند اشاره می‌کنیم. این داروها می‌توانند زمینه‌های تیروئیدی، فشار خون، یا تغیرات هورمونی مانند داروهای ضدبارداری و تغییرات خلقی مانند داروهای استرس و افسردگی داشته باشند که ریزش مو می‌آورند.
فلوکستین
فلوکستین که با نام تجاری پروزاک شناخته میشود، یک داروی ضد افسردگی از دسته مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRI) است. این دارو برای درمان موارد زیر کاربرد دارد:
- اختلال افسردگی اساسی (MDD)
- اختلال وسواس فکری عملی (OCD)
- اختلال هراس
- اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی (PMDD)
- پرخوری عصبی (بولیمیا نروزا)
ریزش مو یکی از عوارض جانبی احتمالی فلوکستین است، اما معمولا خفیف و موقتی است. دلیل دقیق ریزش مو ناشی از فلوکستین مشخص نیست، اما ممکن است به اثرات این دارو بر سطح سروتونین در پوست سر مرتبط باشد. همه افراد که فلوکستین مصرف می‌کنند دچار ریزش مو نمی‌شوند.
پروپرانولول
پروپرانولول که با نام تجاری ایندرال شناخته میشود، دارویی است که برای شرایطی مختلفی مانند فشار خون، آریتمی قلب و پیشگیری از میگرن تجویز میشود. ریزش مو یک عارضه جانبی نادر پروپرانولول است. مکانیسم دقیق ریزش مو ناشی از پروپرانولول به طور کامل شناخته شده نیست، اما ممکن است به اثرات این دارو بر گردش خون در پوست سر مرتبط باشد. کاهش جریان خون به پوست سر می‌تواند به فولیکول‌های مو اکسیژن و مواد مغذی کافی را نرساند و باعث ریزش مو شود.
آسنترا یا سرترالین
آسنترا (نام تجاری) و سرترالین (نام ژنریک) هر دو به یک دارو اشاره دارند. این دارو یک داروی ضد افسردگی از دسته مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRI) است.
سرترالین با افزایش سطح سروتونین در مغز عمل می‌کند. سروتونین یک ماده شیمیایی طبیعی (نوروترنسمیتر) است که در سلول‌های عصبی یافت میشود و به انتقال پیام‌ها بین سلول‌های مغز کمک می‌کند. کمبود سروتونین در مغز با افسردگی و سایر اختلالات خلقی مرتبط است. ریزش مو یک عارضه جانبی نادر سرترالین است.
دپاکین
دپاکین نام تجاری داروی والپروئیک اسید است. این دارو برای درمان و کنترل انواع مختلف تشنج و همچنین برای درمان اختلال دوقطبی و سردردهای میگرنی استفاده میشود.
مصرف دپاکین ممکن است منجر به عوارض زیر شود:
- اسهال
- خواب آلودگی
- ریزش مو
- تغییرات دوره قاعدگی
- زنگ گوش
- لرزش
- بی‌ثباتی
ریزش مو یک عارضه جانبی احتمالی دپاکین است، به خصوص در افراد نوجوان. دلیل دقیق ریزش مو ناشی از دپاکین مشخص نیست.
پاروکستین
پاروکستین یک داروی ضد افسردگی برای درمان بیماری‌های روانی مختلف مانند افسردگی و اضطراب استفاده میشود. ریزش مو یک عارضه جانبی احتمالی پاروکستین است، اما معمولا خفیف و موقتی است. دلیل دقیق ریزش مو ناشی از دارو پاروکستین مشخص نیست، اما ممکن است به اثرات این دارو بر سطح سروتونین در پوست سر مرتبط باشد.
آنتی بیوتیک
آنتی بیوتیک‌ها دسته ای از داروها هستند که برای درمان عفونت‌های باکتریایی استفاده می‌شوند. این داروها با کشتن یا متوقف کردن رشد باکتری‌ها عمل می‌کنند. انواع مختلفی از آنتی بیوتیک‌ها وجود دارد که هر کدام برای درمان انواع خاصی از عفونت‌ها استفاده می‌شوند.
ریزش مو یک عارضه جانبی نادر آنتی بیوتیک‌ها است. در حالی که مکانیسم دقیق ریزش مو ناشی از آنتی بیوتیک‌ها به طور کامل شناخته شده نیست، چند نظریه احتمالی وجود دارد:
- اختلال در جذب مواد مغذی: برخی از آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند با جذب مواد مغذی ضروری مانند آهن و بیوتین توسط بدن تداخل داشته باشند. این کمبود مواد مغذی می‌تواند باعث ریزش مو شود.
- تغییرات در فلور میکروب روده: آنتی بیوتیک‌ها نه تنها باکتری‌های مضر را از بین می‌برند، بلکه باکتری‌های مفید روده را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهند. عدم تعادل در فلور میکروب روده می‌تواند باعث ریزش مو به عنوان یک عارضه جانبی شود.
- واکنش‌های آلرژیک: در موارد نادر، ریزش مو می‌تواند به عنوان یک واکنش آلرژیک به آنتی بیوتیک خاص رخ دهد.
داروی ضد بارداری
داروهای ضد بارداری خوراکی حاوی هورمون‌های استروژن و پروژسترون هستند که می‌توانند بر تعادل هورمون‌های بدن شما تأثیر بگذارند. این تغییرات هورمونی می‌تواند در برخی از زنان باعث ریزش مو شود.
- مکانیسم: ریزش مو ناشی از داروهای ضد بارداری معمولا به دلیل تغییرات در سطح هورمون‌ها، به ویژه کاهش سطح استروژن ایجاد میشود. استروژن نقش مهمی در سلامت مو دارد و سطوح پایین آن می‌تواند منجر به نازک شدن مو و باعث ریزش مو شود.
- انواع: همه داروهای ضد بارداری خوراکی به یک اندازه احتمال ریزش مو را ندارند. داروهایی که حاوی دوز بالایی از پروژسترون یا انواع خاصی از پروژسترون مانند لوونورژسترل هستند، بیشتر با ریزش مو مرتبط هستند.
- عوامل دیگر: عوامل دیگری مانند سابقه خانوادگی ریزش مو، استرس و تغییرات در وزن نیز می‌توانند در زنان مصرف کننده داروهای ضد بارداری که دچار ریزش مو می‌شوند، نقش داشته باشند.
داروهای ضد افسردگی
مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) و مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین (SNRIs) دو دسته رایج از داروهای ضد افسردگی هستند که می‌توانند باعث ریزش مو شوند.
- انواع: همه داروهای ضد افسردگی به یک اندازه احتمال ریزش مو را ندارند. برخی از داروها مانند پاروکستین (پروزاک) و فلوکستین (پروزاک) بیشتر با ریزش مو مرتبط هستند.
- عوامل دیگر: عوامل دیگری مانند سابقه خانوادگی ریزش مو، استرس و سایر داروها نیز می‌توانند در افراد مصرف کننده داروهای ضد افسردگی که دچار ریزش مو می‌شوند، نقش داشته باشند.
داروهای شیمی درمانی
ریزش مو یکی از عوارض جانبی شایع داروهای شیمی درمانی است. این داروها برای از بین بردن سلول‌های سرطانی عمل می‌کنند، اما می‌توانند به سلول‌های سالم در پوست سر نیز آسیب برسانند که باعث ریزش مو میشود.
- مکانیسم: داروهای شیمی درمانی با توقف چرخه رشد مو باعث ریزش مو می‌شوند. این داروها سلول‌های فولیکول مو را که مسئول تولید مو هستند از بین می‌برند و باعث ریزش مو می‌شوند.
- انواع: همه داروهای شیمی درمانی به یک اندازه باعث ریزش مو نمی‌شوند. برخی از داروها مانند دوکسوروبیسین و پاکلیتاکسل بیشتر با ریزش مو مرتبط هستند.
- عوامل دیگر: عوامل دیگری مانند دوز دارو، مدت زمان درمان و سلامت کلی فرد نیز می‌توانند در میزان ریزش مو ناشی از داروهای شیمی درمانی نقش داشته باشند.
داروی تیروئید
همان طور که قبلا ذکر شد، کم کاری تیروئید و پرکاری تیروئید هر دو می‌توانند باعث ریزش مو شوند. در این بخش به طور خلاصه به مکانیسم ریزش مو در هر دو بیماری و همچنین درمان‌های موجود می‌پردازیم.
کم کاری تیروئید می‌تواند به چند طریق منجر به ریزش مو شود:
- کاهش جریان خون به پوست سر: هورمون‌های تیروئید برای حفظ جریان خون سالم در پوست سر ضروری هستند. سطوح پایین این هورمون‌ها می‌تواند منجر به کاهش جریان خون به فولیکول‌های مو و در نتیجه ریزش مو شود.
- تغییرات در چرخه رشد مو: هورمون‌های تیروئید همچنین نقش مهمی در تنظیم چرخه رشد مو دارند. کم کاری تیروئید می‌تواند این چرخه را مختل کند و منجر به کوتاه شدن مرحله رشد مو (مرحله آناژن) و طولانی شدن مرحله استراحت مو (مرحله تلوژن) شود. این امر می‌تواند باعث ریزش بیشتر مو در هنگام شانه زدن یا شستشو شود.
ریزش مو در پرکاری تیروئید به طور کامل شناخته شده نیست، اما ممکن است به موارد زیر مرتبط باشد:
- افزایش جریان خون به پوست سر: سطوح بالای هورمون‌های تیروئید می‌تواند منجر به افزایش جریان خون به پوست سر شود که می‌تواند به فولیکول‌های مو آسیب برساند و باعث ریزش مو شود.
- استرس اکسیداتیو: پرکاری تیروئید می‌تواند منجر به افزایش تولید رادیکال‌های آزاد در بدن شود که می‌تواند به سلول‌های پوست سر و فولیکول‌های مو آسیب برساند.
- کمبود مواد مغذی: پرکاری تیروئید می‌تواند منجر به کمبود مواد مغذی ضروری مانند آهن و بیوتین شود که برای سلامت مو ضروری هستند.
مهم‌ترین داروهایی که باعث ریزش مو می‌شوند
احتمالا بتوانیم بگوییم مهم‌ترین داروهایی که باعث ریزش مو می‌شوند، داروهایی هستند که برای مشکلات عصبی و مشکلات هورمونی تجویز می‌شوند. داروهایی مانند، داروهای ضدافسردگی، ضدبارداری و شیمی درمانی.
داروهای ضد افسردگی:
مکانیسم: ریزش مو ناشی از داروهای ضد افسردگی به طور کامل شناخته شده نیست، اما ممکن است به اثرات این داروها بر سطح سروتونین در پوست سر مرتبط باشد. سروتونین یک ماده شیمیایی طبیعی (نوروترانسمیتر) است که در سلول‌های عصبی یافت میشود و به انتقال پیام‌ها بین سلول‌های مغز کمک می‌کند.
داروهای ضد بارداری:
مکانیسم: ریزش مو ناشی از داروهای ضد بارداری معمولا به دلیل تغییرات در سطح هورمون‌ها، به ویژه کاهش سطح استروژن ایجاد میشود. استروژن نقش مهمی در سلامت مو دارد و سطوح پایین آن می‌تواند منجر به نازک شدن مو و ریزش مو شود.
داروهای شیمی درمانی:
مکانیسم: داروهای شیمی درمانی با توقف چرخه رشد مو باعث ریزش مو می‌شوند. این داروها سلول‌های فولیکول مو را که مسئول تولید مو هستند، از بین می‌برند.
ایا کلونازپام باعث ریزش مو میشود؟
در موارد بسیاری، ریزش مو در عوارض‌های احتمالی کلونازپام لیست نشده است. این دارو یک داروی قوی است که معمولا برای پنیک های شدید و حمله های عصبی و تشنج استفاده میشود. برخی از شواهد نشان می‌دهد که ممکن است در برخی افراد، مصرف کلونازپام با ریزش مو مرتبط باشد.
دلایل احتمالی کلونازپام که باعث ریزش مو میشود عبارت است از:
- تغییرات هورمونی: کلونازپام می‌تواند بر سطح هورمون‌ها در بدن، از جمله هورمون های جنسی، تأثیر بگذارد. این تغییرات هورمونی می‌توانند در برخی افراد منجر به ریزش مو شوند.
- استرس: کلونازپام می‌تواند برای درمان اضطراب و تشنج استفاده شود. اضطراب و استرس هر دو می‌توانند به ریزش مو منجر شوند. مصرف کلونازپام ممکن است به طور غیرمستقیم با کاهش اضطراب و استرس، ریزش مو را کاهش دهد.
- عوارض جانبی: ریزش مو به عنوان یک عارضه جانبی نادر کلونازپام ذکر شده است.
مهم است که به خاطر داشته باشید:
- تجربیات افراد در مورد مصرف کلونازپام و ریزش مو متفاوت است.
- برخی از افراد ممکن است هیچ گونه ریزش مو را در هنگام مصرف کلونازپام تجربه نکنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است ریزش مو را تجربه کنند.
- عوامل دیگری مانند ژنتیک، رژیم غذایی و سایر داروها نیز می‌توانند در ریزش مو نقش داشته باشند.
پیشگیری از ریزش مو در اثر مصرف دارو
بهترین روش پیشگیری از ریزش مو تحت تاثیر دارو را می‌تواند خود پزشک که دارو تجویز می‌کند، بدهد. معمولا پزشکان برای جلوگیری از اثرات و عوارض داروها سعی می‌کنند داروهایی که بتواند این اثرات را کم کند تجویز کنند. با این حال، به طور کلی برخی از اقداماتی که می‌توانید برای کاهش ریزش مو ناشی از دارو انجام دهید عبارت است از:
- مصرف دارو طبق دستور پزشک: مهم است که داروهای خود را دقیقا طبق دستور پزشک مصرف کنید. مصرف بیش از حد یا کم مصرف کردن دارو می‌تواند خطر عوارض جانبی، از جمله ریزش مو را افزایش دهد.
- کاهش استرس: استرس می‌تواند به ریزش مو کمک کند. یافتن راه‌هایی برای مدیریت استرس مانند ورزش، مدیتیشن یا یوگا می‌تواند به کاهش ریزش مو کمک کند.
- داشتن یک رژیم غذایی سالم: رژیم غذایی سالم و متعادل می‌تواند به سلامت موهای شما در کنار دارویی که باعث ریزش مو میشود کمک کند. مطمئن شوید که به اندازه کافی ویتامین‌ها و مواد معدنی، به خصوص آهن، بیوتین و ویتامین C دریافت می‌کنید.
- نداشتن رفتار خشن با مو: حرارت زیاد به مو، محصولات شوینده خشن، شانه کشیدن زیاد و دیگر رفتارهای خشن، می‌تواند به موهای شما آسیب برساند و منجر به ریزش مو شود. بعضی از داروها که باعث ضعیف شدن و نازک شدن موها می‌شوند می‌تواند به راحتی در اثر این نوع محرک‌ها باعث ریزش مو شوند.
- صبر داشته باشید: ریزش مو ناشی از دارو معمولا موقتی است و پس از قطع مصرف دارو یا یافتن داروی جایگزین، موها دوباره رشد می‌کنند. پس اگر دید بعضی از داروها بعد از مصرف باعث ریزش مو شدند، نترسید و صبور باشید. بعد از اتمام دوره، موهای شما دوباره از نو رشد خواهند کرد.
درمان ریزش مو در اثر مصرف دارو
پزشک با در نظر گرفتن سابقه پزشکی، داروهای مصرفی و سایر عوامل سلامتی، می‌تواند بهترین راهکار را برای درمان ریزش مو ارائه دهد. به عبارتی درمان ریزش مو در اثر مصرف دارو، به عهده‌ی پزشکی است که خود دارو را تجویز می‌کند. با این حال، به طور کلی برخی از اقداماتی که میشود برای درمان ریزش مو ناشی از دارو انجام داد به شرح زیر است:
قطع یا جایگزینی دارو:
- اگر ریزش مو به دلیل مصرف یک داروی خاص باشد، ممکن است پزشک توصیه کند که مصرف آن را قطع کنید یا با داروی دیگری جایگزین کنید.
- با این حال، قبل از قطع مصرف هرگونه دارو، حتما با پزشک صحبت کنید. قطع ناگهانی برخی از داروها می‌تواند خطرناک باشد.
درمان‌های موضعی:
- داروهای موضعی مانند ماینوکسیدیل و فیناستراید می‌توانند به رشد مجدد مو کمک کنند.
- این داروها معمولا به صورت محلول یا فوم روی پوست سر استفاده می‌شوند.
- ممکن است چند ماه طول بکشد تا این داروها اثر کنند و برای حفظ نتایج باید به طور مداوم از آنها استفاده شود.
استفاده از شوینده‌های تقویتی:
- شوینده‌های حاوی ویتامین‌ها (B5 و B6) و اسید آمینه‌های ضروری مانند سیستئین می‌تواند یک انتخاب مناسب و راحت برای کاهش تاثیر دارو بر ریزش مو باشد.
- شامپو ضد ریزش مو سیستئین B6 سیسپرسا، با کمپلکسى از مهار کننده‌هاى طبیعى DHT (هورمون عامل ریزش مو) باعث تقویت فولیکول‌هاى مو، رفع شوره موى سر و نیز التیام پوست کف سر مى‌شود.
عوارض جانبی دارو بر ریزش مو چیست؟
بسیاری از داروها در کنار خاصیت درمانی خود، می‌توانند عوارض جانبی‌ای داشته باشند که این عوارض جانبی دارو بر ریزش مو می‌تواند از مکانیسم‌های مختلفی پیروی کند. این مکانیزم‌ها عبارت است از:
- تغییرات هورمونی: برخی از داروها می‌توانند بر تعادل هورمون‌ها در بدن تأثیر بگذارند، که می‌تواند منجر به ریزش مو شود. به عنوان مثال، داروهای ضد بارداری خوراکی می‌توانند سطح استروژن را کاهش دهند، که ممکن است باعث ریزش مو در برخی از زنان شود.
- کاهش جریان خون به پوست سر: برخی از داروها می‌توانند جریان خون به پوست سر را کاهش دهند، که می‌تواند به فولیکول‌های مو آسیب برساند و منجر به ریزش مو شود. به عنوان مثال، داروهای شیمی درمانی می‌توانند باعث ریزش مو به دلیل اثرات آنها بر سلول‌های خونی شوند.
- استرس اکسیداتیو: برخی از داروها می‌توانند باعث ایجاد استرس اکسیداتیو در بدن شوند که می‌تواند به سلول‌های پوست سر و فولیکول‌های مو آسیب برساند. به عنوان مثال، داروهای ضد افسردگی می‌توانند با افزایش تولید رادیکال‌های آزاد، باعث استرس اکسیداتیو شوند.
- کمبود مواد مغذی: برخی از داروها می‌توانند منجر به کمبود مواد مغذی ضروری برای سلامت مو، مانند آهن و بیوتین شوند. به عنوان مثال، داروهای ضد تشنج می‌توانند با تداخل در جذب آهن، باعث کمبود آهن شوند.
