ملاسما

امروزه، طیف گسترده‌ای از افراد با رنگ پوست های مختلف در سراسر جهان یافت می‌شوند. ملانین رنگدانه ای است که رنگ پوست را تامین می‌‎کند. تیره شدن پوست پس از قرارگیری در معرض نور خورشید، در‎ واقع قسمتی از فرآیند محافظت طبیعی پوست در برابر آسیب ناشی از نور خورشید است.

تغییرات رنگ پوست همچنین می‌تواند بر اثر تغییرات هورمونی ناشی از ساخته شدن ملانین بیش از حد در بدن اتفاق بیافتد. معمولا افزایش میزان رنگدانه های پوستی در بدن موقتی است.

این مسئله به مرور زمان از بین می‌رود و پوست به رنگ طبیعی خود باز می‌گردد. اما با گذشت زمان، برخی تیرگی های پوست به جا باقی می‎‌ماند. تیرگی پوست طولانی مدت و نامطلوب مانند برخی لک ‎های تیره بر روی صورت، دست و پا و سایر نواحی بدن ممکن است نشانه‌ای از ملاسما باشد.

ملاسما (لک بارداری)

ملاسما یک عارضه‎ پوستی است که به صورت لک‎ های تیره‎ پوستی و متقارن در دو طرف نمود می‌یابد. بدین معنا که این لک‎ ها معمولا با الگوی یکسانی در دو طرف بدن تظاهر می‌یابند. به عنوان مثال، این لک‎ ها بر روی دو گونه در دو طرف صورت نمایان می‌شوند.

ملاسما در واقع شکلی از هایپرپیگمنتاسیون (تیرگی قسمتی از پوست به سبب افزایش میزان ملانین در بدن) است. در بیان ساده، هایپرپیگمنتیشن به معنی افزایش بی از حد رنگدانه ها است.

ظهور عارضه‎ ملاسما در زنان بیشتر از مردان است و معمولا در زنان جوان نسبت به زنان مسن‎ تر نیز بیشتر یافت می‌‎شود. ممکن است زنان باردار طی دوران بارداری خود این عارضه را بر اثر تغییرات هورمونی که در بدن اتفاق می‌افتد، تجربه کنند. این عارضه بعضا “ماسک بارداری” نیز نامیده می‌شود.

در این مقاله از سیسپرسا به علت و راه های درمان ملاسما می‌پردازیم.

ملاسما چیست؟

ملاسما نوعی لک پوستی رایج است که به شکل لکه‌های قهوه‌ای یا خاکستری روی صورت، به‌ویژه گونه‌ها، پیشانی و بالای لب ظاهر می‌شود. این عارضه بیشتر در خانم‌ها و به‌خصوص در دوران بارداری یا هنگام مصرف داروهای هورمونی دیده می‌شود و به همین دلیل به آن لک بارداری نیز می‌گویند.

عامل اصلی ملاسما قرار گرفتن در معرض نور خورشید و تغییرات هورمونی است، اما ژنتیک هم نقش مهمی دارد. اگرچه ملاسما بیماری خطرناکی محسوب نمی‌شود، اما می‌تواند بر زیبایی و اعتماد به نفس فرد تأثیر بگذارد. خوشبختانه روش‌های مختلفی برای درمان و کنترل ملاسما وجود دارد.

ملاسما همان لک بارداری است؟

بله، ملاسما اغلب با نام لک بارداری شناخته می‌شود، زیرا بسیاری از خانم‌ها در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی دچار این لک‌های قهوه‌ای یا خاکستری روی صورت می‌شوند. البته ملاسما فقط به بارداری محدود نیست و ممکن است در اثر مصرف قرص‌های ضدبارداری، نور خورشید یا عوامل ژنتیکی نیز ایجاد شود. بنابراین هرچند اصطلاح «لک بارداری» برای ملاسما رایج است، اما این عارضه می‌تواند در زنان و حتی مردان در شرایط مختلف نیز بروز کند.

چگونه ملاسما شناسایی و تشخیص داده می‎شود؟

ملاسما یکی از انواع هایپرپیگمنتاسیون است و ممکن است گاهی ظاهری مشابه با سایر اشکال هیپرپیگمانتاسیون داشته باشد. به عنوان مثال، هایپرپیگمنتاسیون پس التهابی (PIH) شکلی از هایپرپیگمنتاسیون است که در اثر التهاب پوست یا ضربه به آن نمایان می‌‎شود.

اما ملاسما بیش از همه در نواحی پیشانی، گونه ها، بینی، چانه و لب ها بروز می‎‌کند. سایر نواحی در معرض خورشید مانند بازوها و گردن نیز می‌توانند تحت تاثیر این عارضه قرار گیرند. ملاسما اغلب با توزیع متقارن و ظاهر نقطه ای خود (تکه تکه) تشخیص داده می‌شود.

پزشک متخصص پوست که در تشخیص و درمان عارضه های پوستی تخصص دارد، می‌تواند با معاینه چشمی نیز ملاسما را تشخیص دهد. علائم ظاهری پوستی این عارضه معمولا برای تشخیص آن کفایت می‎‌کند.

اگرچه ممکن است پزشک از شما بپرسد که این عارضه در چه زمانی و چگونه نمایان شده است. از آنجا که سابقه فامیلی نیز در بروز ملاسما نقش دارد، ممکن است پزشک از شما بپرسد که در اعضای خانواده خود با چنین عارضه پوستی مواجه بوده اید یا خیر.

در صورت نیاز، تست های تشخیصی محدودی نیز برای ملاسما وجود دارند. وودز لمپ (Wood’s Lamp) یک چراغ مخصوص است که هر گاه نور آن بر روی سطح پوست تابیده شود، مشاهده و تشخیص تفاوت رنگدانه های پوستی را برای پزشک آسان تر می‎‌کند. یک بیوپسی – نمونه گیری کوچک از پوستی که پزشک آن را جدا می‎‌کند – می‌تواند پس از آزمایش به تایید بروز ملاسما در بیمار منجر شود.

علت ایجاد ملاسما

ملاسما معمولا به دلیل ترکیب عوامل هورمونی، ژنتیکی و محیطی ایجاد می‌شود. تغییرات هورمونی در دوران بارداری، استفاده از قرص‌های ضدبارداری یا درمان‌های هورمونی از مهم‌ترین دلایل بروز این لک پوستی هستند.

علاوه بر آن، قرار گرفتن طولانی‌ مدت در معرض نور خورشید و اشعه فرابنفش باعث تحریک ملانین و پررنگ‌تر شدن ملاسما می‌شود. سابقه خانوادگی و ژنتیک نیز می‌تواند احتمال ابتلا به این عارضه را افزایش دهد. همچنین برخی داروها و محصولات آرایشی محرک ممکن است در تشدید ملاسما نقش داشته باشند.

چه عواملی باعث بروز ملاسما می‌شوند؟

پوست طی یک ساز و کار دفاعی طبیعی، تولید ملانین از طریق یک فرآیند پیچیده را انجام می‌‎دهد که در آن انواع مختلفی از سلول های پوستی درگیر می‌‎شوند. این سلول ها ممکن است شامل هورمون ها و سلول های ایمنی و سایر انواع سلولی باشند.

فرآیند مذکور زمانی آغاز می‌شود که پوست سیگنالی از یک آسیب یا ضربه احتمالی را دریافت کند که برای مدت کوتاهی به طول می‌انجامد. ملاسما زمانی تظاهر می‌یابد که این فرآیند طبیعی بسیار شدید باشد و یا ادامه پیدا کند.

فاکتورهای متعددی می‌توانند با بروز عارضه ملاسما در ارتباط باشند. به عنوان مثال:

• عوامل ژنتیکی ممکن است دخیل باشند؛ بدین معنا که زمینه ملاسما به ارث رسیده باشد. بسیاری از بیماران مبتلا به ملاسما اظهار نموده‌اند که یکی از والدین یا سایر اعضای خانواده آنها مبتلا به این عارضه بوده است.
• فاکتورهای هورمونی می‌توانند بر ملاسما تاثیرگذار باشند. بروز ملاسما می‌تواند نشانه‌ای از عدم تعادل در مقادیر هورمون ها و یا تغییرات هورمونی ناشی از بارداری باشد. برخی قرص های ضدبارداری نیز در بروز ملاسما به سبب تاثیر آنها بر مقادیر ترشح هورمون ها نقش دارند.
• قرار گرفتن در مقابل نور خورشید – به ویژه برای مدت معین – می‌تواند به افزایش رنگدانه های پوستی یا همان هایپرپیگمنتاسیون منجر شود.
• قرار گرفتن در معرض گرما یا استرس زیاد نیز تاحدودی با ابتلا به عارضه ملاسما مرتبط است.

عوامل مؤثر در بروز ملاسما

• قرار گرفتن در معرض نور خورشید (اشعه UV)
• تغییرات هورمونی (مانند بارداری یا مصرف داروهای هورمونی)
• ژنتیک و سابقه خانوادگی
• استفاده از برخی داروها یا لوازم آرایشی تحریک‌ کننده

علائم ملاسما

اصلی‌ترین علامت ملاسما بروز لکه‌های قهوه‌ای یا خاکستری نامتقارن روی پوست است که معمولا روی گونه‌ها، پیشانی، بینی و بالای لب دیده می‌شود. این لک‌ها درد یا خارش ندارند و فقط از نظر ظاهری باعث تغییر رنگ پوست می‌شوند. ملاسما بیشتر در فصل‌های گرم سال و هنگام قرار گرفتن در معرض نور خورشید شدت می‌گیرد و معمولا در افرادی با پوست گندمی یا سبزه بیشتر دیده می‌شود.

آیا ملاسما خطرناک است؟

ملاسما، عارضه خطرناکی نیست. به یاد داشته باشید که این مسئله نتیجه مکانیسم های دفاعی طبیعی پوست است. اما لکه های پوست به خصوص لک‌ های صورت می‌توانند یک نگرانی برای زیبایی شما باشند.

هنگامی که ملاسما بر روی صورت ظاهر می‎‌شود، ممکن است نگرانی و استرس را برای فرد به دنبال داشته باشد. افراد ممکن است درباره درمان عارضه ناامید شوند و از باقی ماندن آن بترسند. متاسفانه، استرس ناشی از بروز عارضه ملاسما شرایط را بدتر خواهد کرد.

به علاوه، افرادی که از ملاسما رنج می‌برند اعتراف کرده‌اند که اعتماد به نفس پایینی دارند و در برخی موارد نیز این عارضه منجر به احساس افسردگی در آنها نیز شده ‎است.

همان طور که گفتیم، ملاسما بیماری خطرناکی نیست، اما می‌تواند از نظر ظاهری و روانی روی اعتماد به نفس فرد تأثیر بگذارد. خبر خوب این است که با روش‌های درمانی و مراقبتی می‌توان شدت و وسعت این لک‌ها را کنترل و تا حد زیادی کاهش داد.

روش‌های درمان ملاسما

درمان ملاسما معمولا ترکیبی از مراقبت‌های پوستی و روش‌های پزشکی است. استفاده از کرم‌های ضد آفتاب با SPF بالا مهم‌ترین اقدام برای پیشگیری و کنترل این عارضه است. در کنار آن، کرم‌های ضد لک و کرم های روشن‌ کننده حاوی هیدروکینون، آزلائیک اسید یا رتینوئیدها می‌توانند به کاهش لک‌ها کمک کنند.

در موارد شدیدتر، پزشک ممکن است درمان‌هایی مانند لایه‌ برداری شیمیایی، میکرودرم ابریژن یا لیزر را توصیه کند. انتخاب روش مناسب باید زیر نظر متخصص پوست و با توجه به نوع پوست و شدت ملاسما انجام شود.

راه های درمان لک ملاسما

• استفاده روزانه از ضد آفتاب با SPF حداقل ۳۰ برای جلوگیری از تشدید لک‌ها
• کرم‌های روشن‌کننده مانند هیدروکینون، آزلائیک اسید و کوجیک اسید
• رتینوئیدها برای تسریع بازسازی سلول‌های پوستی
• استفاده از بهترین کرم ضد لک قوی
• لایه‌ برداری شیمیایی جهت حذف سلول‌های مرده و کاهش لک‌ها
• میکرودرم ابریژن برای پاکسازی عمقی و یکنواخت کردن رنگ پوست
• لیزر درمانی در موارد مقاوم به درمان‌های موضعی
• مراقبت‌های خانگی مثل استفاده از ماسک‌های طبیعی با مشورت پزشک

بیشتر بخوانید: مراحل درمان لک ملاسما

درمان ملاسما با بهترین کرم ضد لک سیستئامین سیسپرسا

کرم ضد لک سیستئامین سیسپرسا یکی از جدیدترین و مؤثرترین محصولات برای درمان ملاسما و لک‌های پوستی است. این کرم با ترکیب فعال سیستئامین، روی مسیر تولید ملانین اثر گذاشته و به مرور زمان باعث کاهش تیرگی پوست و یکنواخت شدن رنگ پوست می‌شود. برخلاف بسیاری از کرم‌های ضد لک شیمیایی، ضدلک سیستئامین سیسپرسا تحمل‌پذیری بالاتری دارد و برای استفاده طولانی مدت مناسب است.

تحقیقات نشان داده‌اند که کرم ضد لک قوی سیسپرسا در مقایسه با هیدروکینون و برخی درمان‌های سنتی، اثربخشی بیشتری داشته و عوارض کمتری ایجاد می‌کند. استفاده منظم از این محصول همراه با ضد آفتاب ضد لک می‌تواند نتایج قابل توجهی در بهبود ملاسما به همراه داشته باشد.

جمع بندی ملاسما

ملاسما یکی از انواع هایپرپیگمنتاسیون (افزایش میزان رنگدانه در بدن) است. این عارضه پوستی با لکه های تیره‎ پوستی مشخص می‌شود که در دو طرف صورت متقارن است (معمولا در هر دو طرف بدن به شکل مشابهی ظاهر می‌‎شود).

قرار گرفتن در معرض آفتاب و تغییرات هورمونی، عامل اصلی ایجاد ملاسما هستند.

درباره لک ملاسما؛ آیا می‌دانستید؟

ملانین فقط رنگ پوست را مشخص نمی‌کند. رنگ مو و حتی چشم ها توسط ملانین تعیین می‌شود. ملانوسیت ها سلول هایی هستند که به طور طبیعی ملانین را در بدن تولید می‎‌‌کنند.

واقعیتی درباره ملاسما

ملاسما زنان را بیشتر از مردان تحت تأثیر قرار می‌دهد. در حقیقت، طبق گزارشات انجمن رنگِ پوست ۹۰٪ افراد مبتلا به ملاسما، زن هستند.

این نکته را باید بدانیم که ملاسما درمان طولانی‌تری نسبت به سایر لک ها دارد و بهتر است برای حفظ سلامتی از درمان‌ های غیر هیدروکینونی استفاده کرد. این درمان محصولات ضد لک حاوی ماده سیستئامین هستند.