ملاسما

ملاسما (لک بارداری)

امروزه، طیف گسترده‌ای از افراد با رنگ پوست های مختلف در سراسر جهان یافت می‌شوند. ملانین رنگدانه ای است که رنگ پوست را تامین می‌‎کند. تیره شدن پوست پس از قرارگیری در معرض نور خورشید، در‎ واقع قسمتی از فرآیند محافظت طبیعی پوست در برابر آسیب ناشی از نور خورشید است.

تغییرات رنگ پوست همچنین می‌تواند بر اثر تغییرات هورمونی ناشی از ساخته شدن ملانین بیش از حد در بدن اتفاق بیافتد. معمولا افزایش میزان رنگدانه های پوستی در بدن موقتی است.

این مسئله به مرور زمان از بین می‌رود و پوست به رنگ طبیعی خود باز می‌گردد. اما با گذشت زمان، برخی تیرگی های پوست به جا باقی می‎‌ماند. تیرگی پوست طولانی مدت و نامطلوب مانند برخی لک ‎های تیره بر روی صورت، دست و پا و سایر نواحی بدن ممکن است نشانه ای از ملاسما باشد.

ملاسما یک عارضه‎ پوستی است که به صورت لک‎ های تیره‎ پوستی و متقارن در دو طرف نمود می‌یابد. بدین معنا که این لک‎ ها معمولا با الگوی یکسانی در دو طرف بدن تظاهر می‌یابند. به عنوان مثال، این لک‎ ها بر روی دو گونه در دو طرف صورت نمایان می‌شوند.

ملاسما در واقع شکلی از هایپرپیگمنتاسیون (تیرگی قسمتی از پوست به سبب افزایش میزان ملانین در بدن) است. در بیان ساده، هایپرپیگمنتاسیون به معنی افزایش بی از حد رنگدانه ها است.

ظهور عارضه‎ ملاسما در زنان بیشتر از مردان است و معمولا در زنان جوان نسبت به زنان مسن‎ تر نیز بیشتر یافت می‌‎شود. ممکن است زنان باردار طی دوران بارداری خود این عارضه را بر اثر تغییرات هورمونی که در بدن اتفاق می‌افتد، تجربه کنند. این عارضه بعضا “ماسک بارداری” نیز نامیده می‌شود.

در این مقاله از سیسپرسا به علت و راه های درمان ملاسما می‌پردازیم.

چگونه ملاسما شناسایی و تشخیص داده می‎شود؟

ملاسما یکی از انواع هایپرپیگمنتاسیون است و ممکن است گاهی تظاهری مشابه با سایر اشکال هایپرپیگمنتاسیون داشته باشد. به عنوان مثال، هایپرپیگمنتاسیون پس التهابی (PIH) شکلی از هایپرپیگمنتاسیون است که در اثر التهاب پوست یا ضربه به آن نمایان می‌‎شود.

اما ملاسما بیش از همه در نواحی پیشانی، گونه ها، بینی، چانه و لب ها بروز می‎‌کند. سایر نواحی در معرض خورشید مانند بازوها و گردن نیز می‌توانند تحت تاثیر این عارضه قرار گیرند. ملاسما اغلب با توزیع متقارن و ظاهر نقطه ای خود (تکه تکه) تشخیص داده می‌شود.

پزشک متخصص پوست که در تشخیص و درمان عارضه های پوستی تخصص دارد، می‌تواند با معاینه چشمی نیز ملاسما را تشخیص دهد. علائم ظاهری پوستی این عارضه معمولا برای تشخیص آن کفایت می‎‌کند.

اگرچه ممکن است پزشک از شما بپرسد که این عارضه در چه زمانی و چگونه نمایان شده است. از آنجا که سابقه فامیلی نیز در بروز ملاسما نقش دارد، ممکن است پزشک از شما بپرسد که در اعضای خانواده خود با چنین عارضه پوستی مواجه بوده اید یا خیر.

در صورت نیاز، تست های تشخیصی محدودی نیز برای ملاسما وجود دارند. وودز لمپ (Wood’s Lamp) یک چراغ مخصوص است که هر گاه نور آن بر روی سطح پوست تابیده شود، مشاهده و تشخیص تفاوت رنگدانه های پوستی را برای پزشک آسان تر می‎‌کند. یک بیوپسی – نمونه گیری کوچک از پوستی که پزشک آن را جدا می‎‌کند – می‌تواند پس از آزمایش به تایید بروز ملاسما در بیمار منجر شود.

چه عواملی باعث بروز ملاسما می شوند؟

پوست طی یک ساز و کار دفاعی طبیعی، تولید ملانین از طریق یک فرآیند پیچیده را انجام می‌‎دهد که در آن انواع مختلفی از سلول های پوستی درگیر می‌‎شوند. این سلول ها ممکن است شامل هورمون ها و سلول های ایمنی و سایر انواع سلولی باشند.

فرآیند مذکور زمانی آغاز می‌شود که پوست سیگنالی از یک آسیب یا ضربه احتمالی را دریافت کند که برای مدت کوتاهی به طول می‌انجامد. ملاسما زمانی تظاهر می‌یابد که این فرآیند طبیعی بسیار شدید باشد و یا ادامه پیدا کند.

فاکتورهای متعددی می‌توانند با بروز عارضه ملاسما در ارتباط باشند. به عنوان مثال:

• عوامل ژنتیکی ممکن است دخیل باشند؛ بدین معنا که زمینه ملاسما به ارث رسیده باشد. بسیاری از بیماران مبتلا به ملاسما اظهار نموده‌اند که یکی از والدین یا سایر اعضای خانواده آنها مبتلا به این عارضه بوده است.
• فاکتورهای هورمونی می‌توانند بر ملاسما تاثیرگذار باشند. بروز ملاسما می‌تواند نشانه‌ای از عدم تعادل در مقادیر هورمون ها و یا تغییرات هورمونی ناشی از بارداری باشد. برخی قرص های ضدبارداری نیز در بروز ملاسما به سبب تاثیر آنها بر مقادیر ترشح هورمون ها نقش دارند.
• قرار گرفتن در مقابل نور خورشید – به ویژه برای مدت معین – می‌تواند به افزایش رنگدانه های پوستی یا همان هایپرپیگمنتاسیون منجر شود.
• قرار گرفتن در معرض گرما یا استرس زیاد نیز تاحدودی با ابتلا به عارضه ملاسما مرتبط است.

آیا ملاسما خطرناک است؟

ملاسما، عارضه خطرناکی نیست. به یاد داشته باشید که این مسئله نتیجه مکانیسم های دفاعی طبیعی پوست است. اما لکه های پوست به خصوص لک‌ های صورت می‌توانند یک نگرانی برای زیبایی شما باشند.

هنگامی که ملاسما بر روی صورت ظاهر می‎‌شود، ممکن است نگرانی و استرس را برای فرد به دنبال داشته باشد. افراد ممکن است درباره درمان عارضه ناامید شوند و از باقی ماندن آن بترسند. متاسفانه، استرس ناشی از بروز عارضه ملاسما شرایط را بدتر خواهد کرد.

به علاوه، افرادی که از ملاسما رنج می‌برند اعتراف کرده‌اند که اعتماد به نفس پایینی دارند و در برخی موارد نیز این عارضه منجر به احساس افسردگی در آنها نیز شده ‎است.

جمع بندی ملاسما

ملاسما یکی از انواع هایپرپیگمنتاسیون (افزایش میزان رنگدانه در بدن) است. این عارضه پوستی با لکه های تیره‎ پوستی مشخص می‌شود که در دو طرف صورت متقارن است (معمولا در هر دو طرف بدن به شکل مشابهی ظاهر می‌‎شود).

قرار گرفتن در معرض آفتاب و تغییرات هورمونی، عامل اصلی ایجاد ملاسما هستند.

درباره لک ملاسما؛ آیا می‌دانستید؟

ملانین فقط رنگ پوست را مشخص نمی‌کند. رنگ مو و حتی چشم ها توسط ملانین تعیین می‌شود. ملانوسیت ها سلول هایی هستند که به طور طبیعی ملانین را در بدن تولید می‎‌‌کنند.

واقعیتی درباره ملاسما

ملاسما زنان را بیشتر از مردان تحت تأثیر قرار می‌دهد. در حقیقت، طبق گزارشات انجمن رنگِ پوست ۹۰٪ افراد مبتلا به ملاسما، زن هستند.

این نکته را باید بدانیم که ملاسما درمان طولانی‌تری نسبت به سایر لک ها دارد و بهتر است برای حفظ سلامتی از درمان‌ های غیر هیدروکینونی استفاده کرد. این درمان جایگزین محصولات ضد لک حاوی ماده سیستئامین هستند.